Spraak

Het is erg vervelend en frustrerend als het je niet lukt verstaanbaar te spreken, als je de ander niet duidelijk kunt vertellen wat je bedoelt. Dat komt bij alle leeftijden voor en heeft veel verschillende oorzaken. Wij doen onderzoek naar je spraak en verstaanbaarheid en kijken dan welke behandeling het beste aansluit om je verstaanbaarheid te verbeteren.

Er is sprake van een spraakstoornis wanneer er problemen zijn met de uitvoering van de spreekbewegingen, waardoor de spraakklanken niet goed klinken. Dit is bijvoorbeeld het geval bij slissen, lispelen en nasale spraak. Soms kun je de klank niet vormen en sla je deze consequent over of vervang je deze door een andere klank.
Het is in dat geval belangrijk om te onderzoeken of het spraakorgaan -zoals je lippen, tong of gehemelte- in orde is en of de motorische mogelijkheden voldoende zijn om de spraakbewegingen uit te voeren. Sommige kinderen beheersen de fijne motoriek van het spreken nog onvoldoende, maar je kunt ook problemen hebben met de planning en aansturing van de spreekbewegingen.

Spraakstoornissen leiden er toe dat woorden, zinnen of verhalen onduidelijk of zelfs onverstaanbaar zijn. Meestal is er met de intelligentie of het taalvermogen niets aan de hand. Soms komt een spraakstoornis voor in combinatie met een gehoorstoornis.

Ik wilde dat mijn dochtertje van 3,5 jaar verstaanbaar sprak als ze naar de basisschool zou gaan, maar ik wilde niet dat ze haar spontaniteit zou verliezen. De logopediste heeft spelenderwijs haar articulatie aanzienlijk verbeterd, waardoor ze nu op de basisschool goed verstaan en begrepen wordt.

– Femke

Meest voorkomende spraakstoornissen

Vertraagde spraakontwikkeling

Men spreekt van een vertraagde spraakontwikkeling als de spraak van het kind duidelijk achterblijft bij die van leeftijdgenootjes. Jonge kinderen laten vaak klanken weg of vervangen klanken door andere klanken, zoals: ‘toe’ voor ‘stoel’ of ‘ba’ voor ‘bal’.

Verbale ontwikkelingsdyspraxie

Soms komt het leren praten maar niet of moeizaam op gang. Dan kan er sprake zijn van een verbale ontwikkelingsdyspraxie. Dit is een spraakstoornis die te maken heeft met de planning van de bewegingen van de mond. Je kind heeft dan problemen met het programmeren, afstemmen en controleren van de bewegingen die nodig zijn voor het spreken. De spraak is dan erg onduidelijk.

Articulatiestoornissen

Dit is het niet of verkeerd uitspreken van klanken en problemen in de coördinatie van ademing, stemgeving en uitspraak. Een voorbeeld is slissen tijdens het spreken.

Slissen en lispelen

Bij slissen of lispelen wordt de /s/ verkeerd uitgesproken. Door te slappe tongspieren of te weinig beheersing van de tongmotoriek klinkt de /s/ niet scherp.

Nasaliteitsstoornis

Hierbij klinkt de spraak te veel of juist te weinig door de neus. Men spreekt van een nasaliteitsstoornis of neusspraak wanneer de resonantie (de klank) van de spraak afwijkend is.

Stotteren

Stotteren is een spraakstoornis waarbij de spraakbeweging niet vloeiend verloopt. Klanken of lettergrepen worden herhaald of verlengd. Soms is er sprake van teveel spanning. Daarnaast kunnen andere symptomen zichtbaar zijn, zoals: meebewegingen in het gezicht of lichaamsdelen, verstoring van de adem, transpireren en spanning. Naast deze zichtbare en hoorbare symptomen zijn er ook verborgen symptomen. Je vermijdt vaak bepaalde situaties, bepaalde woorden of klanken worden omzeild, je hebt een gebrek aan zelfvertrouwen en geen plezier in het spreken.

Broddelen

Broddelen is een stoornis in het spreken, die lijkt op stotteren maar toch anders is. Dit uit zich als een niet-vloeiende moeilijk verstaanbare spraak. Kenmerken zijn een slappe uitspraak en een hoog spreektempo, het in elkaar plakken van woorden (bijvoorbeeld ‘tevisie’ in plaats van ‘televisie’), gebruik van stopwoorden, snelle woordherhalingen en klankherhalingen, en moeilijkheden met het formuleren van gedachten, maar ook problemen bij het schrijven.

Dysarthrie

Dit is een stoornis in de uitspraak en/of stem, veroorzaakt door bijvoorbeeld beroerte of spierziekte.